به¬‌کارگیری معادلات نرمال‌سازی در تعیین درختان برتر گونۀ راش (Fagus orientalis Lipsky) در طرح جنگلداری دکتر بهرام‌نیا، گرگان

برنامه‌های اصلاح نژاد درختان جنگلی با انتخاب درختان برتر در توده‌های طبیعی، ما را در رسیدن به حداکثر بهره‎وری و افزایش تولید جنگل‎ها یاری می‌کند. شناسایی درختان برتر گونۀ راش شرقی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گونه‌های تولیدی جنگل‌های شمال ایران، برای حفظ و توسعۀ ژنتیکی توده‌های آن اهمیت بسیاری دارد. به‌این منظور با توجه به نواحی رویشی راش در سری یک جنگل شصت‌کلاتۀ گرگان، پارسل‌‍‌هایی‎ با تیپ راش تا راش آمیخته انتخاب شدند. 46 درخت کاندید برتر به روش مقایسه‌ای، شناسایی شده و بر اساس 20 صفت کمی و کیفی با درختان مقایسه‎ای، ارزیابی شدند. سپس با وزن‌دهی صفت‌ها و به‌کمک روش امتیازدهی بر اساس محاسبۀ معادلات نرمال‌سازی، درختان امتیاز‎دهی شده و درختان برتر نهایی مشخص شدند. بر اساس نتایج معادلات نرمال‌سازی‎، 37 پایه از درختان کاندید برتر و 9 پایه از درختان مقایسه‌ای، شناسایی شده و با توجه به رتبۀ آنها به عنوان درخت برتر نهایی معرفی شدند و مشخص شد که این روش دقت زیادی در تفکیک جزئی تفاوت‌های درختان برتر و غیر برتر دارد. صفت‌‌های مهم در شناسایی درختان برتر نهایی راش در ابتدا، ارتفاع کل، راست بودن تنه و موجداری تنه و سپس رویش قطری، طول تنه بدون شاخه، زاویۀ شاخه‎ها و تقارن تاج تعیین شد.